Sadri Alışık kimdir?

Sinemamızın en uzun soluklu ve de renkli oyuncularından biri olarak öne çıkan Sadri Alışık, 40’lı yıllarda başladığı oyunculuk serüvenini, 90’lı yılların ortalarına dek aralıksız sürdürüp, Türk sinemasının çeşitli dönemlerine tanıklık ederek, saygınlık ve de unutulmazlık erdemleriyle taçlandırılmış bir sanatçıdır. Sadri Alışık’ın serüveni, bir bakıma Yeşilçam’ın serüveniyle koşut gider. Kimi zaman, her birinin farklı özelliği olan dönemler ve bu dönemlerdeki akımlar, modalar, eğilimler onun oyunculuğunu biçimlendirirken, kimi zaman da o, filmlerdeki karakter ve tiplemeleriyle dönemleri etkileyerek, kimi eğilim ve modaların oluşmasına neden olmuştur. Onun filmlerdeki serüveni aslında, Yeşilçam’ın zaman içindeki serüvenine denk düşer. Bu denklik içinde, dönemlerin mi sanatçıları, yoksa sanatçıların mı dönemleri etkilediği bilinmez. Sadri Alışık, tiyatrocular dönemine alternatif olarak ortaya çıkan bağımsız yönetmenlerin oluşturduğu Geçiş Çağı’nın (1938-1950) sinemamıza armağan ettiği oyunculardan biridir. Bir bakıma bu çağın öncü yönetmenlerinden Faruk Kenç’in keşfettiği Sadri Alışık, oyuncu kimliği ile, aynı zamanda Sinemacılar Dönemi’ni (1950-1960) önceleyen, tiyatro kökenli olmayan kimi oyuncuların da prototipi olarak ortaya çıkarak, örneklenen bir oyuncu olma özelliğine sahiptir.Sadri Alışık’ın her dönemde, dönemin beklentilerine yanıt verircesine, kendisini yinelemekten çok yenileyerek ayakta kalma başarısını göstermesi, oyunculuğunun ve onu taçlandıran renkli ve esnek kişiliğinin bu olgu denk düşüp örtüşmesinden kaynaklanır. Sinemamızda hiçbir oyuncunun onun kadar, farklı karakterleri oynayarak ayakta kalmayı başardığını söylemek pek mümkün değildir. Başrolden, ikinci adamlığa geçiş, ikinci adamlıkta, olumlu ve olumsuz karakterleri kimi zaman seyircinin beklentilerini düş kırıklığına uğratsa da- oynama riskini göze alarak ayakta kalmak, daha önemlisi kendisine duyulan sevgiden hiçbir şey yitirmemek, sanırım sinemamızda yalnızca Sadri Alışık’a özgü bir şey.Oyunculuğunu, kişiliğini herkese kabul ettirmiş ve Türk Halkı tarafından çok sevilmiştir.05 Nisan 1925 yılında Paşabahçe’de bahçesinde meyve ağaçları bulunan üç katlı ahşap bir evde dünyaya geldi Mehmet Sadrettin Alışık.Tüm aile büyüklerinin ve kardeşi Nevin'in onu Sadri diye çağırmaları nedeni ile, hayatının geri kalan kısmını da hep Sadri Alışık olarak geçirdi... Zeki ve bir o kadar da yaramaz bir çocuk olan Sadri Alışık otoriter bir baba ve gene otoriter bir anne ile büyüdü... İçinde ki oyuna hasret duygusunun ileride oyuncu olmasına neden olacağını ne o dönemlerin küçük Sadri'si ne de ailesi bilemezlerdi elbet. Namaza duran aile büyüklerini, secdeye varamasınlar diye bellerinde ki kuşaktan kapının koluna bağladığını, bahçedeki civcivleri oltayla balkondan yukarı çektiğini, kedilerin ayaklarının altına yapıştırdığı ceviz kabuklarını ve yaptığı tüm bu yaramazlıkları ileride gülerek anımsayacaktır Sadri Alışık...Çocukluk yıllarında Naşit Özcan Tiyatrosu'nu seyrettikten sonra başlayan tiyatro aşkı, okul piyeslerinde, Cağaloğlu Halk Evi'nde ve şimdiki adı Sadri Alışık Tiyatrou olan Küçük Sahne'de devam etmiştir. Annesi Saffet Hanım ve Babası Rafet Kaptan'ın oyuncu olmasına karşı olmalarına rağmen, içinde ki bu oyunculuk aşkının sönmesine hiç izin vermemiştir... Ailesi de işin ciddiyetini anlamış ve oğullarına destek olmaya başlamışlardır... Baba Rafet Kaptan'ın Sana bir nasihatım, aynı zamanda da vasiyetim olsun. Artık yeni bir hayata atılıyorsun. Bundan sonra ki yaşamında, işini elinle değil, canınla yap!'' sözünü hayatının geri kalanında hiç ama hiç aklından çıkartmamış ve bunu oyunculuk yaşamında hep amaç edinmiştir...İlk filmi ''Günahsızlar''ı 1946 yılında çeviren Sadri Alışık şöhret basamaklarını hızla çıkmaya başlamış ve canı kadar sevdiği tiyatrodan Yeşilçam'a adımını atmıştır... 1959 yılında çevrilen '' Yalnızlar Rıhtımı'' adlı filmde 38 yıllık hayat arkadaşı Çolpan İlhan'a aşık olmuş ve aynı sene evlenmişlerdir... Küçük Sahne'deki tiyatro yıllarında çok yakın arkadaşı olan Çolpan İlhan hayatının en büyük aşkı olmuştur... Bu mutlu yuvaya çok zaman geçmeden bir kişi daha eklenir ve Alışık ailesinin oğulları Kerem Alışık dünyaya gelir...Kerem Alışık ile ilişkisi çok farklı olmuştur baba Sadri Alışık'ın... Kendi deyimiyle ondan kaynaklanan bir hatadır bu... Kendi babasının yaptığı gibi, o da oğlu Kerem'i hep uyurken sevmiştir... Evliliğin ve çocuğun verdiği sorumlulukla işine dört elle sarılmıştır ve ardı arkası kesilmeyen filmler çevirmiştir Sadri Alışık...Nejat Saydam idaresinde çevrilen ve başrollerini Ayhan Işık ve Belgin Doruk ile paylaştığı ''Küçük Hanımefendi'' serisi ile seyircinin dikkatini çekmiş ve sevgisini kazanmıştır... Ancak hiç şüphesiz ''Turist Ömer'' tiplemesi Sadri Alışık'ın oyunculuk kariyerinin en önemli adımı olmuş ve sanat yaşamında yepyeni kapılar açmıştır... Turist Ömer karakterinin doğuşu Sadri Alışık'ın asker arkadaşı Ahmet Güzelce'nin verdiği eğri selamdan esinlenerek yaratılmış ve rejisör Hulki Saner tarafından da ortaya çıkartılmıştır... 1951 yılında başlayan ve Ayhan Işık'ın vefatına kadar devam eden Sadri-Ayhan dostluğu beraber çevrilen filmlerle de pekişir...Ayhan Işık'ın başrolünü oynadığı ''Helal Olsun Ali Ağbi'' filmi Turist Ömer serisinin başlangıcıdır... Bu filmde Ayhan Işık'ın Turist Ömer adlı bir arkadaşı vardır ve bu rol Sadri Alışık'a ısmarlama elbise gibi uymuştur. Ona gezmeyi çok sevdiği için arkadaşları Turist adını takmışlardır... ''Turist'' traş olmaz, gri pantolon, ekose gömlek, delik fötr şapka ve ökçesi basık pabuç giyen bir adamdır... Espri yapar, karşısına çıkanları, sözle, nükteyle ''harcar''... Ama ''Turist'' iyilik sever, yaşadığı andan ilerisini düşünmez, çalışmaz, işsizdir, içkiye düşkündür fakat kadın problemi yoktur. Karnı acıkınca doyurmak aklına gelir. Beceriksizdir, bu yüzden de sevimli ve cana yakındır. Hulki Saner "Helal Olsun Ali Ağbi" filminden sonra ''Ayşecik Çıtı Pıtı Kız'' ve ''Ayşecik Cimcime Hanım'' filmlerine de aynı tipi koymuştur... Dolayısıyla Erman-Saner firmasının en fazla iş yapan filmleri de1963'te '' Sadri'li Filmler'' olmuş, 1964'te ''Turist Ömer'' adlı film ortaya çıkmıştır. Bu film Sadri Alışık'a yeni ufuklar açmıştır...Turist Ömer'den sonra en çok konuşulan ve seyircinin en çok sevdiği karakterlerden biri de ''Ofsayt Osman''olmuştur. Osman Seden'in rejisörlüğünü yaptığı ''Şaka ile Karışık'' filminde ortaya çıkan bu tip çok tutulmuş ve Sadri Alışık'ın en çok iş yapan filmlerinden biri de '' Şaka ile Karışık'' olmuştur... ''Ofsayt Osman'' hayatta hiç gol atamamış, hep ofsayt pozisyonunda kalmış bir adamdır... Beceriksiz fakat çok ama çok iyi kalplidir. Çizgili beyaz gömlek, kahverengi yelek, kışın da ceket giyer. ''Turist Ömer''den farkı, birçok şey yapmak ister ama kaderi ve talihi bırakmaz. Şansı yoktur. Nihayet son serüveninde bir gol atar, yani bir kızın hayatını kurtarır ve mutlu olur. ''Ofsayd Osman'' tipi yerli film seyircisinin çok sevdiği fakir adam tipidir. Fakir, haksever, fedakar ve sevmesini bilen adam... Sadece bunlar yüzünden değil Sadri Alışık'ın oyunculuk yönünden sergilediği başarı dolayısıyla da halkın hafızasına yerleşmiştir... Filmlerin ardı arkası kesilmez. Sadri Alışık herkesin çok sevdiği bir star olmuştur...1966 yılında çevrilen ve Atıf Yılmaz'ın yönettiği ''Ah Güzel İstanbul'' filmi de Sadri Alışık'ın en önemli filmlerinden biridir. İçki yüzünden herşeyini yitirmiş eski bir İstanbul efendisi ile artist olmak için evini, köydeki sevgilisini terk edip fuhuşa sürüklenen Ayşe'nin hikayesini anlatan bu film SANREMO ''Bodrig Hera'' Güldürü Filmleri Şenliğinde, Gümüş Ağaç Plakasi Özel Ödülü'nü almıştır... Jön ve kötü adam tiplemelerinden sonra komedi ve dram filmlerinde oynayan Sadri Alışık dört dörtlük bir sanatçı olmuştur... Avare filminden sonra sesinin güzelliği keşfedilen sanatçı, 45'lik plaklar doldurmuştur, seyircinin ısrarı ve gazino patronları tarafında Sadri Alışık show dünyasına da adım atmıştır... Turist Ömer tipini sahnede de şarkı söyleyerek ve espri yaparak devam ettirmiş ve halkın ilgi odağı olmuştur... bunun yanı sıra ağırlıklı olarak İstanbul için yazdığı şiirlerinin toplandığı bir kitabı da vardır... Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümünde de okuyan Sadri Alışık çok güzel yağlı boya ve kara kalem tablolara da imza atmıştır... Ayhan Işık ile olan dostluğu, aile yaşantısı ve kişiliği ile her zaman Türk Halkına örnek olmuş gerçek bir sanatçıdır Sadri Alışık...Sanat yaşamı boyunca aile yaşantısından ve karakterinden asla taviz vermemiş bir çınardır...Türk Sineması'nda bir ekol, bir fenomendir...1994 yılında son filmi olan Yavuz Özkan’ın yönettiği Yengeç Sepeti filminde oynar ve Altın Portakal En İyi Erkek Oyuncu ödülünü alır…Karaciğer, böbrek ve solunum yetmezliği ile kemik iliği hastalığı nedeniyle tedavi gören Sadri Alışık, 18 Mart 1995 tarihinde İstanbul’da 69 yaşında yaşamını yitirdi. Zincirlikuyu Mezarlığı'nda toprağa verildi.Sadri Alışık’ı onca renkliliği ve zenginliği içinde Türk sinemasının yıldızlar skalasında bir yere oturtup, sığdırabilmek mümkün değil. Belki hepsidir o, belki de hiç biri…Herkesin kendine özgü bir Sadri Alışık’ı olması da bu yüzdendir zaten…Sadri ALIŞIK FilmleriFilm YılYengeç Sepeti 1994Saat Sabahın Dokuzu 1987Şalvar Bank 1986Çapkın Baba 1986Kız Babası 1986Eşşek Oğlum ve Ben 1986Bebek Davası 1986Babasının Oğlu 1986Babamın Namusu 1986Minik Serçe 1978Fırtına 1977Saffet Beni Affet 1976Hamza Dalar Osman Çalar 1976Ben Sana Mecburum 1976Baş Belası 1976Haşhaş 1975Deli Deli Tepeli 1975Ne Hakem 1974Ayyaş 1974Atını Seven Kovboy 1974Turist Ömer Uzay Yolunda 1973Tatlım 1973Dikiz Aynası 1973Dertli 1973Balıkçı Osman 1973Sevgili Hocam 1972Kırk Yalan Memiş 1972Gelinlik Kızlar 1972Aynı Yolun Yolcusu 1972Ay Aman Of 1972Afacan Harika Çocuk 1972Üvey Ana 1971Çılgın Yenge 1971Turist Ömer Boğa Güreşçisi 1971Toto Kralı 1971Tamam Mı Canım 1971Sevdiğim Uşak 1971Kavanoz Dipli Dünya 1971Cımbız Ali / Yırtık Niyazi 1971Ayıpettin Şemsettin 1971Ali Baba ve Kırk Haramiler 1971Afacan Küçük Serseri 1971İşler Karışık 1970İç Güveysi 1970Zalim 1970Turist Ömer Yamyamlar Arasında 1970Tatlı Hayal 1970Talihsiz Baba 1970Fıstık Gibi 1970 Fatoş Talihsiz Yavru 1970Erkeklik Öldü mü Abiler 1970Darıldın mı Cicim Bana 1970Arkadaşlık Öldü mü? 1970Ah Müjgan Ah 1970Afacan 1970Yumurcak 1969Turist Ömer Arabistan'da 1969Serseri Kabadayı 1969Muhabbet Kuşu 1969Menekşe Gözler 1969Kaldırım Çiçeği 1969Hancı 1969Damga 1969Ağlama Değmez Hayat 1969Altın Kalple 1969Acı İle Karışık 1969Yara 1968Paydos 1968Kırmızı Fener Sokağı 1968Efkarlı Sosyetede 1968Dertli Gönlüm 1968Benimle Evlenir Misin 1968Agora Meyhanesi 1968Şaşkın Hafiye Killing'e Karşı 1967Yıkılan Gurur 1967Serseriler Kralı 1967Serseri 1967Ringo Kazım 1967Marko Paşa 1967Kız Kolunda Damga Var 1967Hindistan Cevizi 1967Gecekondu Peşinde 1967Bitirimsin Abi 1967Bekar Odası 1967Ağır Suç 1967Akşamcı 1967Şoför Deyip Geçmeyin 1966Turist Ömer Almanya'da 1966Sokak Kızı 1966Seni Bekleyeceğim 1966Sana Layık Değilim 1966Milyonerin Kızı / İntikam Hırs.. 1966Karakolda Ayna Var 1966Kaderin Cilvesi 1966Günahkar Kadın 1966Gariban 1966Efkarlıyım Abiler 1966Boyacı 1966Ah Güzel İstanbul 1966Şaka ile Karışık 1965Üç Kardeşe Bir Gelin 1965Yankesicinin Aşkı (Yankesici K... 1965Turist Ömer Dümenciler Kralı 1965Soytarı 1965Serseri Aşık 1965Pantolon Bankası 1965Nazar Değmez İnşallah 1965Komşunun Tavuğu 1965Kocamın Nişanlısı 1965Hırsız 1965Horoz Nuri 1965Berduş Milyoner 1965Ava Giden Avlanır 1965Adım Çıkmış Sarhoşa 1965Uçurumdaki Kadın 1964Turist Ömer 1964Taşralı Kız 1964Sıkı Dur Geliyorum 1964Sokakların Kanunu 1964Köye Giden Gelin 1964Kelebekler Çift Uçar 1964Hızır Dede 1964Fıstık Gibi Maşallah 1964Erkek Sözü 1964Bomba Gibi Kız 1964Bomba Gibi Kız 1964Beş Şeker Kız 1964Ayşecik Çıtı Pıtı Kız 1964Ayşecik Cimcime Hanım 1964Avare 1964Anadolu Çocuğu 1964Ahtapotun Kolları 1964Afilli Delikanlılar 1964İlk Göz Ağrısı 1963Üç Öfkeli Genç 1963Çalınan Aşk 1963Maceralar Kralı 1963Korkusuz Kabadayı 1963Korkusuz Kabadayı 1963Kendini Arayan Adam 1963Kavgasız Yaşayalım 1963Helal Olsun Ali Abi 1963Geçim Dünyası 1963Dişi Kurt 1963Bize de mi Numara 1963Beyaz Güvercin 1963Arka Sokaklar 1963Aman Kimse Duymasın 1963Acı Aşk 1963Şehirdeki Yabancı 1962Küçük Hanımın Şoförü 1962Küçük Hanımın Kısmeti 1962Hayat Bazen Tatlıdır 1962Fatoş'un Bebekleri 1962Daima Kalbimdesin 1962Bir Gecelik Gelin 1962Beş Kardeştiler 1962Ayşecik Yavru Melek 1962Şahane Kadın 1961Ya Ben Ya O 1961Utanmaz Adam 1961Silahlar Konuşuyor 1961Seviştiğimiz Günler 1961Seni Benden Alamazlar 1961Melekler Şahidimdir 1961Küçük Hanımefendi 1961Külkedisi 1961Hazreti Ömer'in Adaleti 1961Aşkın Saati Gelince 1961Ölüm Peşimizde  1960Vatan ve Namus 1960Gece Kuşu 1960Cumbadan Rumbaya 1960Ayşecik 1960Şeytan Mayası 1959Zümrüt 1959Yalnızlar Rıhtımı 1959Vatan Uğruna / Kıbrıs'ın Belas... 1959Kalpaklılar 1959Hicran Yarası 1959Düşman Yolları Kesti 1959Ben Kahpe Değilim 1959İstanbul Macerası 1958İftira 1958Hayat Cehennemi 1958Duvaklı Göl 1958Bir Şoförün Gizli Defteri 1958Altın Kafes 1958Kahpenin Aşkı 1957Ak Altın 1957Beş Hasta Var 1956Ana Hasreti 1956Sevdiğim Sendin 1956Izdırap Şarkısı 1955Beyaz Şehir 1955Battal Gazi Geliyor 1955Suçlu Benim 1953Soygun 1953Halıcı Kız  1953İki Süngü Arasında 1952Yavuz Sultan Selim Ağlıyor 1952İstanbul Çiçekleri 1951Vatan ve Namık Kemal 1951Tanrı Şahidimdir 1951Kendini Kurtaran Şehir / Şanlı... 1951Hürriyet Şarkısı 1951Allaha Ismarladık 1951İstanbul Geceleri 1950Çakırcalı Mehmet Efe 1950Fato / Ya İstiklal Ya Ölüm 1949Günahsızlar 1944SADRİ ALIŞIK'IN MEŞHUR SÖZLERİ"İçimde bir yağmur sonbahardan çalınmış... Bir kaç eylül bir de sen senelerin ardında.. Tarabya'da bir santur nihavende gömülmüş. Ümitlerim küçülür saçlarımın kırında...Bir kaç yağmur bir de sen senelerin ardında...""Öpüşecek birini aramadık, bizim için ölsün de demedik. Hani biraz sevse üstünü biz tamamlardık.""İyi ya, madem ki hepimiz günün birinde çekip gideceğiz, o halde bunca matem, bunca kahır niçin? Sizinkisi matem değil zaten, korku, korku! Hayat demek, ölümü beklemek demektir. Az çok hepimiz denizi, yıldızları, ağaçları işte falanları filanları göreceğiz, birçok şeyin tadına bakacağız, sonra da ister istemez “Gidiyorum Elveda” şarkısını söyleyeceğiz. Öyleyse, gidenin de kalanın da gönlü hoş olsun.…""Sokak köpekleɾine selam veɾdiğin zaman, insan olmaya çeyɾek kalmıştıɾ""Hayat demek ölümü beklemek demektiɾ. Az çok, heρimiz yıldızlaɾı, ağaçlaɾı, işte falanlaɾı, filanlaɾı göɾeceğiz, biɾçok şeyin tadına bakacağız, sonɾa da 'Gidiyoɾum elveda' şaɾkısını söyleyeceğiz. Öyle ise; gidenin de, kalanın da gönlü hoş olsun.""Seni öyle biɾ seveɾim ki, Dengeni kaybedeɾsin. Kiliseye gideɾ, 'Selamun aleyküm' deɾsin.""Düşündüm de insan ömɾü dediğin sayfalık hikaye, onu da oluɾ olmaz şeyleɾle kaɾalamak yanlış. Heɾ şeye gülüp geçmek lazım. Onun için sen de gül ama yalancıktan değil. Geçmişi, eskiden olanlaɾı, kalbinin sızısını, sevdiğin insanı falan heɾ şeyi boş veɾeɾek gülmelisin. Gül hadi, güzel yüzüne gülmek yaɾaşıɾ hemen şimdi. Bak, bak ben nasıl gülüyoɾum dünya umuɾumda değil."