6 Şubat depremleri sonrası Erdoğan'ın konut vaadi neydi, bir yılda verilen sözler tutuldu mu?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 6 Şubat 2023'teki Kahramanmaraş merkezli depremler sonrasında 31 Mart'ta yaptığı açıklamada, "Depremzedeler için toplam 650 bin yeni konut inşa ederek, 319 binini bir yıl içinde tamamlayıp teslim edeceğiz" demişti. Ancak Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, 14 Eylül'de TRT Haber'e verdiği mülakatta, Toplu Konut İdaresi'nden (TOKİ) beklentilerini, depremzedeler için inşa edilmesini istedikleri konut sayısını 850 bin olarak belirtmişti.İçişleri Bakan Yardımcısı Münir Karaloğlu, 25 Ocak'ta Anadolu Ajansı'na yaptığı açıklamada, kura çekimine hazır olan 46 bin konutun, 41 bininin şehir merkezlerinde, 5 bininin ise köylerde bulunduğunu ve anahtar teslimine 6 Şubat itibarıyla başlanacağını ifade etti.Cumhurbaşkanı Erdoğan, Cumartesi günü Hatay'da yaptığı konuşmada, bölgede halen inşa halinde olan 40 bin konutun tamamlanmasıyla birlikte hak sahiplerine teslim edileceğini belirtti. Ayrıca, "2 ay içinde deprem bölgesi genelinde 75 bin konutun teslimini bitirerek, temel atılmasının üzerinden 1 yıl geçmeden söz verdikleri inşaatları önemli ölçüde tamamlayacaklarını ve yıl sonuna kadar toplamda 200 bin evi teslim edeceklerini" ifade etti.Bakan Özhaseki, TOKİ'nin 6 Şubat'taki depremlere kadar yılda 60-70 bin konut inşa ettiğini ve son 20 yılda 1 milyon 250 bin konut inşa etmiş olan kurumun, kısa sürede 850 bin konut yapmanın kolay bir iş olmadığını ve inşaat için rezerv alan bulmanın da zor olduğunu belirtmişti.Tüm bu açıklamalara göre, bir yıl içinde 319 bin konut teslimi hedefine ulaşılması konusunda şu ana kadar 46 binlik bir adım atılmış görünüyor. Ancak yapılan açıklamalara göre, 6 Şubat depremlerinden 1 yıl sonra yani yarın teslim edilecek konut sayısının da 46 binin altında olacağını öngörmek mümkün.Açıklamalarda, 46 bin konutun "kura çekimine hazır" veya "6 Şubat'tan itibaren anahtar teslimine başlanacak" olarak tanımlandığı ancak bu konutların anahtar tesliminin ne zaman tamamlanacağı konusunda net bir bilgi olmadığı belirtiliyor.Bunun yanı sıra, yalnızca anahtar teslimi yapılan konutlar değil, aynı zamanda projesi hazırlanan afet konutu sayısının da vadedilen hedefin oldukça altında kaldığına dair açıklamalar bulunuyor. Bu durum, konut teslimatlarının beklenen sürede ve miktarlarda gerçekleşmediğini gösteriyor.Projesi hazırlanan konutların yüzde 98'inin ihalesi de yapıldı.Bunların illere dağılımı ise şöyle:Verilen sözler neden tutulamadı?Hedeflerin neden bu kadar uzağında kalındığı sorusu, birkaç faktörden kaynaklanıyor gibi görünüyor. İnşaat süreçleri, kaynakların yetersizliği, altyapı sorunları ve özellikle beklenenden daha karmaşık veya zorlu olabilecek şartlar gibi çeşitli etkenler rol oynayabilir.319 bin konut hedefinin nasıl belirlendiği sorusu ise belirsizlik taşıyor. Bu miktarın gerçekçi olup olmadığını değerlendirmek zor çünkü bu tür hedefler genellikle bir dizi faktöre dayanır, ancak bu faktörlerin tamamına dair şeffaf bir açıklama olmadan kesin bir değerlendirme yapmak güçtür.İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Taner Yüzgeç'in belirttiği gibi, büyük konut projelerini hızlı bir şekilde tamamlamak, hem fiziksel hem de planlama açısından bir dizi zorluğu beraberinde getirebilir. Ayrıca, seçim dönemlerinde yapılan büyük vaatlerin gerçekçi olup olmadığı konusu da sıkça tartışılan bir konudur.Deprem sonrası ortaya çıkan konut ihtiyacı, hızlı bir şekilde karşılanması gereken acil bir durum olabilir; ancak bu sürecin dikkatlice planlanması ve uygulanması önemlidir. Ayrıca, hedeflerin belirlenmesi ve vaatlerin yapılması sırasında şeffaf ve gerçekçi bir iletişim sağlanması, kamuoyunu doğru bilgilendirmek açısından kritiktir.Sonuç olarak, hedeflere ulaşılamaması ve süreçle ilgili belirsizlikler, çeşitli faktörlerin bir araya gelmesinden kaynaklanmış olabilir ve bu konuda şeffaf bir iletişim ve açıklama önemlidir.Ağustos ayında yapılan açıklamada, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki orta hasarlı binaların tamamının yıkılacağını ve yerlerine yeni binaların yapılacağını belirtmişti. Bu karar, orta hasarlı binaların güçlendirilmesi veya yerinde dönüşüm yerine yıkım yöntemine odaklandığını gösteriyor.Kahramanmaraş Büyükşehir Belediye Başkanı Hayrettin Güngör ise Kasım ayında yaptığı açıklamada, orta hasarlı binalar için güçlendirme, yıkım ve yerinde dönüşüm olmak üzere üç seçenek bulunduğunu belirtmişti. Ancak, bu seçeneklerin bir yıl içinde tercih edilmemesi durumunda binanın yıkılacağına dair bir karar alındığını ifade etmişti.İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), Kasım ayında yayımladığı genelgeyle güçlendirme ruhsatı için Aralık 2023 sonuna kadar başvuruda bulunulması gerektiğini açıklamıştı. Başvuru yapmayan veya ruhsat alsalar bile bir yıl içinde güçlendirme çalışmasını tamamlamayan konutların yıkılacağı belirtilmişti.Ancak, resmi bir veri olmaması nedeniyle orta hasarlı binaların ne kadarının güçlendirildiği veya yıkılacağı konusunda net bir bilgi bulunmamaktadır. TOKİ'nin verilerine göre, depremin birinci yılında projesi hazırlanan afet konutları yalnızca yüzde 17'sine ulaşmıştır, bu da afet sonrası konut ihtiyacının beklenenin altında karşılandığını göstermektedir. Bu durum, depremin ardından ortaya çıkan konut sorununun çözümünde yaşanan zorlukları yansıtabilir.Bunların illere dağılımı ise şöyle:İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Taner Yüzgeç'in belirttiğine göre, İzmir ve Elazığ depremlerinde konut teslimatının 3-4 yıl sürebildiği gerçeği, mevcut hızda devam edilirse 6 Şubat'tan sonra vadedilen konut miktarının tamamlanmasının 15-20 yıl sürebileceğini ortaya koymaktadır. Bu durum, depremzedelerin yeni konutlarına kavuşma sürecinin zaman alıcı olduğunu göstermektedir.TOKİ'nin internet sitesinde paylaştığı verilere göre, projesi hazırlanan konutlarda tamamlanma oranı yüzde 50'ye yakındır. Ancak, bu oranın yarısının bile tamamlanmamış olması, inşaat süreçlerinde karşılaşılan zorlukları ve gecikmeleri yansıtabilir. İnşaat projelerindeki karmaşıklıklar, altyapı sorunları, kaynak yetersizlikleri veya diğer etkenler, projelerin beklenenden daha uzun sürede tamamlanmasına neden olabilir.Yüzgeç'in ifade ettiği gibi, deprem sonrası konut projelerinin tamamlanma süreci, önceden belirlenen hedeflere ulaşmak için çeşitli zorlukları içermektedir. Bu nedenle, sürecin şeffaf bir şekilde yönetilmesi ve toplumun doğru bilgilendirilmesi önemlidir.İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Taner Yüzgeç'in belirttiğine göre, bu süreçte imkanı olan kişilerin kendi konutlarını inşa etmeyi tercih edebileceği öngörülmektedir. Ancak, imkanı olmayan kişilerin ise konteyner kentlerde zorluklar yaşayabileceği ifade edilmektedir. Bu durum, depremzedelerin konut sorununu çözme sürecinin sadece imkanları olan bireyler için daha hızlı gerçekleşebileceğini, ancak ekonomik veya diğer zorluklar nedeniyle imkanları kısıtlı olanların konteyner kentlerde uzun süreli geçici barınma sorunları yaşayabileceğini göstermektedir.İnşaat projelerinin tamamlanma süreçleri ve kaynak dağılımı, toplum içinde farklı gruplara farklı etkiler yaratabilir. Bu durum, sosyal ve ekonomik eşitsizlikleri ortaya çıkaran bir faktör olabilir. Bu nedenle, hükümet veya ilgili kuruluşların, deprem sonrası konut ihtiyacını karşılamak için adil ve kapsayıcı bir strateji benimsemeleri önemlidir.