Tuvalet kağıdından önce ne kullanılıyordu?

Günümüzde sıradan bir evde düzenli olarak tüketilen malzemelerin başında tuvalet kâğıdı gelir. Tuvalet kâğıdının patentinin alınması da üretimine başlanılması da 1850’lerden sonradır ama tarih sayfalarında ortaya çıkışı çok eskilere gider.Kâğıdın Çin’de 105 yılında icadından sonra bir süre kimse onun tuvalette kullanılabileceğini düşünemedi. 589 yılında yine Çin’de resmi kayıtlarda ilk tuvalet kâğıdı ifadesine rastlanıyor. 851 yılında bir Arap gezgininin yazdıklarından, o yıllarda Çinlilerin pek yıkanmadıkları, temizliğin kâğıtlara silinerek yapıldığı anlaşılıyor. 1391 yılında ise Çin Sarayı’nın kayıtlarından, o yıl saray için 60 x 90 cm. ebadında 720 bin tuvalet kâğıdı üretildiği görülüyor. Bu miktarın 15 bin adedi imparator için özel, yumuşak ve güzel kokulu üretilmiş.Çinliler temizlik için tuvalet kâğıdı kullanırken dünyanın diğer yerlerinde insanlar yaşadıkları bölge ve iklime, dinlerine, kültürlerine ve geleneklerine bağlı olarak farklı malzemeler kullanıyordu. Bu malzemeler sınıfsal statüye göre de değişiyordu. Fransa’da halk kenevir ve saman, kraliyet ailesi ise parfümlü zarif dantelâlar kullanıyordu. İngiltere’de Lordlar bu iş için kopardıkları sayfaların kıymetli kitaplardan olmasına özen gösteriyordu.Gemilerde kaptanlar keten bezlerini, tayfalar ise eski halat parçalarım kullanıyordu. Çok soğuk iklimde yaşayanlar tundra yosunlarını ve kartoplarını kullanırken sıcak bölgelerde kum ve taş tercih ediliyordu. Hindular ve Müslümanlar dini gelenek olarak sol el ve su uygulaması yaparlarken, bir sopanın ucunda tuzlu suya batırılmış sünger Romalılar zamanından beri yaygın olarak kullanılıyordu. Ağaç yapraklarını, kabuklarını, çimleri, otlan, samanları, yün, taş, toprak, keten iplikler, eski gazete ve katalog sayfalarını, midye ve hindistan cevizi kabuklarını, hatta mısır koçanlarını ve çevrelerinde bulabildikleri bu işe uygun her şeyi insanlar tuvalet temizliğinde kullandılar.1857 yılında New York’lu Joseph C. Gayetty ilk paketlenmiş tuvalet kâğıdını üretti. Bu kâğıdın hamuruna bazı bitki özlerini katarak “şifa verir, hemoroidi tedavi eder” sloganı ile pazarladı. Tek tek sayfalar halinde paketlenmiş bu ürün önce az satıldı, sonra piyasadan yok oldu. İngiliz Walter Alcock ise 1879 yılında ilk kez rulo halinde ve deliklerinden yırtılabilen tuvalet kâğıdını geliştirdi ama patentini erken davranan ABD’den Seth Wheeler aldı, üstelik duvara tutturacak askısı ile birlikte.Tuvalet kâğıdının gelişim sürecinde Scott firmasının yeri ayrıdır. Edward ve Clerence Scott kardeşler Alcock ve Gayetty’in başaramadıklarını, ürünlerini küçük rulolar halinde ve “emniyetli, emici ve kimyasallar içermez” sloganları ile satarak başardılar. İnsanlara ürünlerinin rektal sorunlar yaşayanlar için doktor tavsiyesi olduğunu söylediler. Diğer firmaları piyasadan silecek saldırgan bir reklam stratejisi uyguladılar. Sonunda da 1925 yılında dünyanın en büyük tuvalet kâğıdı firması oldular.Rulo halindeki tuvalet kâğıtlarının tüketici tarafından benimsenmesi kolay olmadı, o zamanların muhafazakâr görüşlü toplumu tuvalet kâğıdından bahsetmeyi de, markette raftan alıp çantasına koymayı da ayıp sayıyordu. Binaların içine su tesisatı döşenmeye başlanması ve insanların daha iyi hijyen ortamı aramaya başlamaları ile tuvalet kâğıdı da yavaş yavaş gündelik yaşama girdi.Günümüzde tuvalet kâğıtları genellikle 125 x 100 milimetre ölçülerinde 200 yapraktan oluşan 25 metrelik rulolar halinde piyasaya sürülüyor. İmalat sırasında içine hava üflenip, hava yastığı oluşturularak kumaş hissi veren yumuşak kâğıtlar yapılıyor. Islak kullanımda suya dayanıklılığı öyle yapıyorlar ki, ıslandığında elde değil klozete atıldığında eriyor. İsteyenlere pudra kokusu ve desen seçenekleri sunuluyor ama yine de dünyanın büyük bir kısmı, gerek ekonomik nedenlerden, gerekse eski alışkanlıklarından, hala yaprak, taş, ot, v.b. kullanmaya devam ediyor.