Bir zamanlar neredeyse her yerde olan Köy Enstitüleri' nde neler yapılıyordu?

I. Dünya Savaşı sonrası, Türkiye'de okuma yazma oranının %5'e düştüğü bir dönemde, köylere eğitim gönderme fikri ilk olarak Mustafa Kemal Atatürk'ten gelmişti. O dönemde ülkenin nüfusunun %80'i köylerde yaşıyordu ve bu sebeple köylülerin eğitimi, ulusal eğitimin merkezi haline gelmişti. Öğretmenler, kısa süreli eğitim programlarından sonra köylere gönderiliyor ve bu sistem oldukça başarılı işliyordu.Mustafa Kemal Atatürk'ün vefatından sonra, dönemin Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, bu süreci daha da resmileştirmek istedi ve Eğitim Bakanlığı'na, şair Can Yücel'in babası olan aydın biri olan Hasan Ali Yücel'i getirdi. Hasan Ali Yücel, İlköğretim Müdürü olarak İsmail Hakkı Tonguç'u atadı. İkili, köylere yönelik çözüm arayışına girdi ve sonunda Köy Enstitüleri fikrini geliştirdi. 17 Nisan 1940 tarihli ve 3803 sayılı yasa ile bu fikir resmiyet kazandı ve ilkokul öğretmeni yetiştirilmesi amacıyla Köy Enstitüleri kuruldu.Köy Enstitüleri, kısa sürede önemli bir etki yarattı. 6 yıl içinde, tarıma elverişli hale getirilen 15 bin dönüm tarla, 750 bin fidanın dikilmesi, 1200 dönüm arazinin üzüm bağına dönüştürülmesi gibi çalışmalar yapıldı. Ayrıca, 150 büyük inşaat ve restorasyon işi gerçekleştirildi. Bu enstitülerde ziraatçilik, sağlıkçılık, duvarcılık, demircilik, terzilik, balıkçılık, arıcılık, bağcılık, marangozluk gibi alanlarda uygulamalı eğitim veriliyordu.Öğrenciler, günlük okuma saatlerinde dünya klasiklerini okuyor, Shakespeare oyunları sahneliyordu. Ayrıca, her bir öğrenci en az bir enstrüman çalma becerisi kazanıyordu. Ünlü sanatçılar, örneğin Aşık Veysel gibi ustalar da bu enstitülerde ders veriyordu. Sabah sporu olarak halk oyunları yapılıyor, mezuniyet törenlerinde ise Gogol'un "Müfettiş"i ve Shakespeare'in "Bir Yaz Gecesi Rüyası" gibi eserler, Cüneyt Gökçer yönetiminde sahneleniyordu.Hasanoğlan Köy Enstitüsü'nün yıl sonu mezuniyet töreni oldukça renkli bir programla doluydu:- Törene İstiklal Marşı ile başlanıyordu.- Sağlık kolu mezunlarının konuşma korosu performansıyla devam ediliyordu.- Ardından, marşlar ve türkülerle coşkulu bir atmosfer oluşturuluyordu; örneğin, Akın Marşı ve Halay Başı Türküsü gibi eserler seslendiriliyordu.- Oyunlar da programın bir parçasıydı; Arpazlı ve Biço gibi geleneksel oyunlar izleyicileri eğlendiriyordu.- Öğretmen kolu mezunları, Arılar ve Semada Yıldızlar gibi eserlerle müzik ziyafeti sunuyordu.- Yüksek kısım mezunları da Vatan Marşı ve Ördek İsen Göle Gel Türküsü gibi parçalarla kendilerini ifade ediyordu.- Güzel sanatlar kolu mezunları, Mozart'tan rondolar ile keman konseri veriyordu; Allegro Vivo ve Allegro A'la Turca gibi eserlerle dinleyicilere müzikal bir şölen sunuyordu.- Anton Çehov'un Teklif adlı oyununun temsili, törene farklı bir boyut katıyordu.- Konuşma ve diploma töreni, öğrencilerin başarılarını kutlamanın yanı sıra gelecekleri hakkında umut verici sözlerin de paylaşıldığı bir an oluyordu.- Tören, topluca İleri Marşı'nın söylenmesiyle devam ediyor ve son olarak zeybek ve diğer geleneksel oyunlarla dışarıda devam ediyordu.Ancak, köy enstitülerinin başarısı, bazı çevrelerin işine gelmiyordu. Özellikle ABD'nin, Türkiye'ye yardım etmek bahanesiyle aslında kendi çıkarlarını korumak için Türkiye'deki Sovyet tarzı uygulamaların sona erdirilmesini istemesi, köy enstitülerinin kapanmasında etkili oldu. Ayrıca, gelişen ve öğrenen halkın artık köy ağalarına bağımlı olmaması, köy enstitülerinin kapanmasında rol oynayan bir diğer faktördü. Adnan Menderes'in DP iktidarı döneminde, 1954 yılında köy enstitüleri kapatıldı.