Neden vitaminlere ihtiyaç duyuyoruz?

Vücudumuzu meydana getiren hücreler basit görünümlerinin yanı sıra inanılmaz derecede karmaşık birer kimyasal mekanizmadırlar. Tüm sistemlerin çalışmaları, savunmanın ve gelişmenin sağlanması hep kimyasal değişimlerle olurlar.Enzimler, vücuttaki belli kimyasal değişimleri hızlandıracak şekilde faaliyet gösteren moleküllerdir. Belli bir enzimin eksikliğinden tek bir kimyasal reaksiyonun bile yavaşlaması ciddi hastalıklara yol açabilir.Bazı enzimlerde kendilerine has, olağan dışı atom birleşimleri vardır. Bunlar olmazlarsa enzimler de çalışamazlar. Kimyasal reaksiyonlar aksar, hastalık meydana gelir. İnsan vücudu enzimleri üretir ama vitamin denilen bu özel atom tertiplerini üretemez. Dışarıdan doğal olarak yiyeceklerden alınmaları gerekir.Vitaminlerin varlığı, bunların eksikliklerinden meydana gelen hastalıklar nedeniyle uzun zamandır biliniyordu. Uzun seferlere çıkan denizcilerde görülen, C-vitamini eksikliğinin yarattığı ‘iskorbüt’ hastalığı bunların en çok bilineniydi.1911’de Casimir Funck ‘beriberi’ hastalığına karşı etkili bir bileşim hazırladı. Vitaminin keşfi olarak kabul edilen bu olayda iyileştirici maddenin kimyasal özelliği bilinmediğinden ve ‘amin’ adı verilen maddeler sınıfından zannedildiğinden, hayat anlamındaki Latince ‘vita’ kelimesi ile birleştirilerek ‘vitamin’ yani ‘hayat aminleri’ adı verildi.Sonradan vitaminlerin aminlerden meydana gelmedikleri anlaşıldı ama iyice yerleşen ismi değiştirilmedi. Vitaminlerin temel yapıları karbon, hidrojen ve oksijen bileşikleridir. Atomik olarak biraz daha değişik yapıda olanlar ile insan organizmasının ihtiyacı olmayan vitaminler de vardır. İnsan vücudu en az 13 değişik vitamine ihtiyaç duyar.Vitaminler keşfedildikçe alfabenin harfleri sırasıyla isimlendirmek, adet olmuştu. Sonradan vitaminleri oluşturan bileşenlerin kimyasal yapılan belirlenince askorbik asit, tiryamin gibi bilimsel adlar da verildi ama vitaminlerin A, B, C gibi harflerle anılmaları hala yaygındır.Besinler gibi vitaminler de vücutta üretilemezler, yiyeceklerle dışarıdan alınırlar. Vitaminler genel olarak bitkilerde bulunurlar. Bitkilerin vitamin üretmeleri kendi yaşamları için de şarttır. Hayvanlar ise bitkileri yiyerek onların dokularında hazır bulunan vitaminlerden faydalanırlar, enzimlerinin ihtiyaç duydukları noktalara depolarlar.Hayvanların vitamin üretememeleri aslında onların avantajlarıdır. Vitaminleri üretebilmek için her hücrede oldukça yer kaplayacak belli bir bolümü ayırmaları gerekirken onlar bu yerleri başka işlerde örneğin, sinir ve kas faaliyetlerinde kullanırlar. Bitkilerin böyle faaliyetleri olmadığından gövdelerinde vitamin üretecek bol yerleri vardır.Organizmanın vitaminlere karşı tutumu, ilaç ve besin maddelerine karşı tutumundan farklıdır. Onları besinler gibi enerji kaynağı veya yapım malzemesi olarak kullanmaz. Vücut vitaminleri özümsemez, kendine mal etmez. Vitaminler kendileri sorumluluk yüklenmeden metabolizmadaki kimyasal olayları hızlandırır veya yavaşlatırlar yani katalizör görevi yaparlar.