Alkolün uyku üzerindeki etkileri nelerdir?

Alkol, dünya genelinde sıkça kullanılan bir psikoaktif madde olup, merkezi sinir sistemi üzerinde baskılayıcı etkilere sahiptir ve yaygın tüketiminin arkasında bazı yanlış bilgiler bulunmaktadır. Bunlardan biri de alkolün iyi bir uyku yardımcısı olduğu yanılgısıdır. Alkol, vücutta rahatlama ve uykuluk hissi yaratabilir ancak bu, kaliteli bir uyku anlamına gelmez. Yapılan çalışmalar, alkolün uyku kalitesini düşürdüğünü, uyku süresini azalttığını ve uykuyla ilişkili hastalıkların riskini artırdığını göstermektedir. Uyku, hem beden hem de zihin sağlığını düzenleyen önemli bir faktördür ve farklı özelliklere sahip olan REM ve NREM olmak üzere iki ana aşamadan oluşur. Sağlıklı bir uyku için, tüm uyku evrelerinin bölünmeden, sırasıyla ve uygun sürelerde yaşanması önemlidir. Sağlıksız bir uyku, çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilir, bunlar arasında kalp hastalıkları, immünolojik bozukluklar, nörolojik ve psikiyatrik problemler bulunabilir.Alkolün Uyku Üzerindeki EtkileriAlkolün uyku üzerindeki etkilerini inceleyen çalışmalar, yüz yılı aşkın bir süredir devam etmektedir ve ilk araştırmalardan elde edilen bulgular, örneğin yüksek doz alkol kullanımının uyku süresinin ikinci yarısında bozulmalara neden olduğunu gösteren sonuçlar, günümüzde hala geçerliliğini korumaktadır.Sağlıklı gönüllülerle yapılan çalışmalarda, düşük dozda alkolün bile uyku üzerinde etkili olduğu görülmüştür. Bulgulara göre, alkol uykuya dalma süresini kısaltırken, uyku evrelerinin normal işleyişini bozmaktadır. Alkolün etkisiyle, yavaş dalga uykusu evrelerinin süresi uykunun ilk yarısında artarken, toplam REM uykusu süreleri ve REM safhasını başlatmak için geçen süreler uzamaktadır. Genel olarak, uykunun ilk yarısı daha konsolide hale gelirken, ikinci yarısında kesintiler meydana gelmektedir.Amerika Birleşik Devletleri'nde, alkolle ilişkili sorunların maliyetinin 180 milyar doları aştığı ve bunun 18 milyar dolardan fazlasının alkolle ilişkili uyku bozukluklarıyla ilişkili olduğu tahmin edilmektedir.Tüketilen Miktara Göre Etkinin Şiddeti Değişiyor!Alkolün uyku üzerindeki etkileri, tüketilen alkol miktarı ve hızına bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Finlandiya'da 2018'de gerçekleştirilen bir çalışma, alkol miktarının uyku kalitesini ne kadar etkilediğini araştırdı. Çalışma, günlük 2 standart içki tüketiminin erkekler için orta, kadınlar için ise düşük seviyede alkol tüketimi olarak belirlendiğini ortaya koydu. Bu seviyelerin altında tüketim düşük, üzerinde tüketim ise yüksek seviyede alkol tüketimi olarak kabul edildi. Çalışmanın sonuçlarına göre:- Düşük seviyede alkol tüketimi uyku kalitesini %9,3 oranında,- Orta seviyede alkol tüketimi uyku kalitesini %24 oranında,- Yüksek seviyede alkol tüketimi ise uyku kalitesini %39,2 oranında bozmaktadır. Kısa sürede aşırı miktarda alkol tüketimi ise (erkekler için 5, kadınlar için 4 standart içki), yaş ve cinsiyet fark etmeksizin uykuyu ciddi şekilde etkilemektedir. Araştırmalar, haftada bir kez bu miktarlarda alkol tüketen kişilerin uykuyu başlatma ve sürdürme konusunda sorunlar yaşayabileceğini göstermektedir. Düzenli Alkol Kullanımı da Etkili!Yukarıda belirtilen uyku döngüsü ve alkol tüketimi arasındaki ilişki, genellikle alkol kullanım bozukluğu olmayan bireyler için geçerlidir. Ancak alkol kullanım bozukluğu olan kişilerde, alkol tüketiminin olduğu dönemlerde ve alkol bırakma sürecinde uyku düzeni tamamen bozulur. Bu durum, insomni veya gün içi aşırı uyuklama gibi uyku sorunlarının ortaya çıkmasına neden olabilir. Ayrıca, uzun süreli alkol kullanımıyla kronik uyku problemleri arasında bir ilişki olduğunu gösteren çalışmalar bulunmaktadır. Güney Koreli araştırmacılar, alkol kullanım bozukluğu olan bireylerin uykularını iyileştirmek için sıklıkla alkol tükettiklerini ve orta derecede alkol kullanan kişilerin uykusuzluk yaşadıklarında uyumak için alkol tüketme eğiliminde olduklarını belirtmektedir. Bu durum, bir kısır döngünün oluşmasına neden olabilir.Alkol Kullanımının Kendisi de İnsomniye Sebep Olabilir!Alkolün etkileri, gece ilerledikçe kandaki alkol seviyelerinin azalmasıyla birlikte ortaya çıkan bir durumdur. Bu durumda, alkolün uyku safhalarını baskıladığı süre uzar, bu da sık sık uyanmalar ve uykuda geçirilen sürenin azalması gibi problemlere yol açabilir.Bir çalışmanın sonuçlarına göre, günlük alkol tüketimi yüksek seviyede olan kişilerde uykuya dalma süresi artarken, yatakta geçirilen uyku süresi azalır. Alkol kullanım bozukluğu olan bireylerde ise insomni gelişme riski daha yüksektir. Bu durum, insomni semptomlarının varlığının gelecekte alkol kullanım bozukluğu riskini artırabileceğini gösterir.Ayrıca, alkol kullanım bozukluğu olan bireylerde insomni gelişimi, alkol tüketiminin aktif olduğu dönemlerde, alkol tüketiminin bırakıldığı çekilme dönemlerinde veya iyileşme süreçlerinde ortaya çıkabilir. İnsomni, yaşam kalitesini düşürmekle kalmaz, aynı zamanda ciddi sağlık sorunlarına yol açabilecek ek hastalıkların riskini artırabilir. Alkol Akademik Başarıyı da Düşürüyor!Birçok ülkede belirli bir yaşın altında alkol kullanımının yasak olması nedeniyle, akademik çalışmalar genellikle belirli yaş gruplarını kapsamaktadır. Ancak, yetişkinler üzerinde yapılan araştırmalar, alkol kullanımının öğrenme ve bellek işlevlerini olumsuz etkilediğini göstermektedir. Amy Wolawer'ın yaptığı bir çalışma, yüksek doz alkol kullanımı ile daha düşük not ortalaması arasında anlamlı bir ilişki bulmuştur. Bu etki, doğrudan veya daha az ders çalışma saatine neden olmasıyla dolaylı yoldan ortaya çıkmaktadır.Amerika Birleşik Devletleri Eğitim Bakanlığı tarafından yapılan kapsamlı bir çalışmada, yüksek miktarda alkol tüketen öğrencilerin çoğunluğunun bir dersi kaçırdığı ve bir kısmının da derslerinden geri kaldığı bildirilmiştir. Ayrıca, alkol ve madde kullanımı nedeniyle bir dersi kaçıran veya önemli bir projede kötü performans gösterenlerin oranı da dikkate değerdir.Alkol kullanımına bağlı olarak ortaya çıkabilecek uyku problemlerinin başarı üzerinde olumsuz bir etkisi olabileceği de göz ardı edilmemelidir. Bu nedenle, alkol kullanımının akademik başarı üzerindeki etkisi incelenirken uyku problemlerinin de dikkate alınması önemlidir.SonuçAlkolün uyku üzerindeki etkileri konusunda bilimsel literatürde birçok çalışma bulunmasına rağmen, alkol kullanımının uyku kolaylaştırdığı yanılgısı hala yaygın olarak kabul edilmektedir. Bu yanılgı, kişilerin alkol kullanım bozuklukları veya uyku sorunları yaşamasına neden olabilmektedir. Bu nedenle, alkolün diğer olumsuz etkileri de göz önünde bulundurulduğunda, uyku kalitesini artırmak için alkol tüketmenin mantıklı bir çözüm olmadığı açıktır.Uyku problemi yaşıyorsanız, uyku laboratuvarları gibi sağlık kuruluşlarından veya ruh sağlığı ve hastalıkları, nöroloji ve göğüs hastalıkları polikliniklerinden yardım alabileceğinizi unutmamalısınız. Alkol kullanım bozukluğu ile mücadele ediyorsanız, ruh sağlığı ve hastalıkları poliklinikleri veya Alkol ve Uyuşturucu Madde Bağımlıları Tedavi ve Araştırma Merkezleri gibi yerlerden, kısa adıyla AMATEM'den yardım talep etmekten çekinmemelisiniz.