Tarihte ilk yazıyı kim icat etmiştir?

Sümerler, M.Ö. 4000 ile M.Ö. 2000 arasında bugünkü Irak'ın güneyinde yaşamış bir topluluktur. M.Ö. 3500 civarında, insanlık tarihindeki ilk yazı sistemi olan çivi yazısını geliştirdiler. Sümerlerde yazının keşfi, kentlerin yükselişi, tarımın artması ve ticaretin gelişmesi gibi faktörlere bağlıydı. Artan sosyal ve ekonomik etkileşimler, yazının gelişmesini zorunlu kıldı. İlk başlarda, ticari işlemleri kaydetmek için semboller kullanıldı; bu semboller genellikle ilgili nesnenin basitleştirilmiş bir resmiydi. Zamanla, semboller çeşitlendi ve somut nesnelerin yanı sıra soyut kavramları da temsil etmeye başladılar.İlk başlarda, her sembol bir kelimeye karşılık geliyordu ancak zamanla seslere dayalı semboller de geliştirildi ve yazının biçimi evrildi. Başlangıçta resimlere benzer semboller kullanılırken, sonraları bu semboller daha soyut işaretlere dönüştü. Çivi yazısı, Sümerlerden sonra diğer Mezopotamya uygarlıklarına ve daha sonra Anadolu ve İran gibi bölgelere yayıldı. Elamlar, Akadlar, Asurlular, Hititler ve Persler gibi birçok kültür, binlerce yıl boyunca çivi yazısını kullandı.Eski Mısır’da Yazının Doğuşuİnsanlar tarafından kullanılan ilk yazı sistemlerinden biri olan Mısır hiyeroglif yazısı, M.Ö. 3200'lerde çivi yazısına benzer bir zaman diliminde ortaya çıktı ve resme benzeyen semboller kullandı.

Görsel Yükleniyor...

 

İlk yazı sistemlerinin çoğu, bağımsız olarak gelişti; ancak Mısır hiyeroglif yazısının Mezopotamya'da kullanılan çivi yazısından etkilenip etkilenmediği belirsizdir.Eski Mısır'da tapınaklar, mezarlar, saraylar gibi mimari yapıların duvarları, genellikle hiyeroglif yazılarla süslenmiştir. Bu duvar yazılarında, genellikle resim sembolleri kullanılmıştır. Ancak devlet işleri ve günlük yazışmalarda kullanılan yazıda, resim sembolleri zamanla basitleştirilmiş ve daha çok yazı karakterlerine benzeyen bir forma evrilmiştir.Alfabenin İcadıAlfabenin icadı, yazının oluşum sürecinden yaklaşık 2500 yıl sonra M.Ö. 1000'li yıllarda gerçekleşmiştir, bu, yazının evriminde önemli bir kilometre taşıdır.Çivi yazısı ve Mısır hiyeroglif yazısı gibi eski yazı sistemlerinde, semboller genellikle nesnelere veya soyut kavramlara karşılık gelirdi ve bu yüzden çok sayıda sembol kullanılırdı. Ancak zamanla, seslere dayalı semboller geliştirildi ve nesnelerle seslerin sembollerle birlikte kullanımı yaygınlaştı. Ancak bu, sembollerin sayısının azalmasına yol açmadı. Örneğin, Mısır hiyeroglif yazısında yaklaşık 700 sembol bulunmaktaydı, bu da yazı ve okuma öğrenimini oldukça zorlaştırıyordu. Alfabenin keşfi M.Ö. 11. yüzyılda Fenikeliler tarafından gerçekleşti. Fenikeliler, Mısırlılardan öğrendikleri hiyeroglif yazısını basitleştirerek sadece seslere dayalı semboller kullandılar. Bu, kullanılan sembol sayısını azaltarak alfabe yazısını standartlaştırdı. Fenike alfabesinde 22 harf bulunmaktaydı ve sadece seslere dayalı semboller kullanıldığı için yazı yazmayı daha erişilebilir hale getirdi.Alfabenin keşfi, yazının evriminde önemli bir dönüm noktasıdır çünkü yazı sistemini basitleştirerek daha fazla insanın okuma ve yazma becerisi kazanmasını sağladı. Ayrıca, yazının diğer halklara ve dillere yayılmasını kolaylaştırdı. Fenike alfabesi zamanla yayıldı ve günümüzde kullanılan Latin, Yunan, Kiril ve Arap alfabeleri gibi birçok alfabe, Fenike alfabesinden türemiştir.