Klaket nedir ve nasıl kullanılır?

Sinema filmleri, reklam, belgesel ve müzik klipleri üretirken, genellikle yüzlerce video çekilir. Bu çekilen videolar daha sonra kurgu masasında birleştirilerek film oluşturulur. Binlerce hatta daha fazla video klibin çekildiği durumlarda, bu materyallerin nasıl düzenleneceğini ve birleştirileceğini bilmek kurgu operatörleri için karmaşık bir süreç olabilir. İlaveten, harici bir ses kayıtçısıyla alınan seslerin eklenmesi de bu süreci daha da karmaşık hale getirebilir.Eğer bir kurgu operatörü olduğunuzu düşünün; karşınızda yüzlerce ses ve görüntü dosyası duruyor. Hangi sesin hangi görüntüye ait olduğunu belirlemek veya binlerce görüntü arasından istediğinizi seçmek zor bir görev olabilir. Ancak, bu karmaşık süreci düzenleyebilmek ve anlamlı bir bütün haline getirebilmek için kurgu operatörünün en büyük yardımcılarından biri klaket olarak ortaya çıkar.Klaket, günümüzde film çekimlerinde kullandığı şekliyle kullanılmadan önce nasıl ortaya çıktığına ve tarih boyunca nasıl kullanıldığına bir göz atalım.Klaketin ilk varoluş nedeni, dijital öncesi dönemde kimyasal film şeridi kullanarak çekilen filmlerde sesin ayrı bir kayıtçıyla kaydedilmesiydi. Bu durumda, sesin görüntü ile aynı senkronizasyonda olması için kurgu operatörleri uzun süreler boyunca çalışmak zorundaydı. Kurgu sürecini kolaylaştırmak ve bu çalışma süresini en aza indirmek amacıyla klaket icat edildi. İlk dönemlerde klaket, sadece tok bir ses çıkaran bir alet olarak kullanılıyordu. Çıkan tok ses, ses şeridinde yüksek bir dalga oluşturur ve bu dalga, görüntüdeki klaketin tam çaktığı an ile birleştirilerek ses ve görüntü senkronizasyonu sağlanırdı. Günümüzde ise klaket, sadece ses senkronizasyonu için değil, aynı zamanda görüntü etiketlemesi, timecode gibi farklı amaçlarla da kullanılmaktadır. Bu sebeple klaket, zaman içinde şekil değiştirerek günümüzdeki halini almıştır.

<iframe src="giphy.com/embed/26gIPwgJc0yFznwvC" width="480" height="270" frameBorder="0" class="giphy-embed" allowFullScreen></iframe><p><a href="giphy.com/gifs/lfc-soccer-liverpool-26gIPwgJc0yFznwvC">via GIPHY</a></p>

Klaketin en üstünde yer alan ses çıkaran bölüm, görüntü ile sesi eşlemek için kullanılır. Günümüzde birçok kamera, görüntü ile eş zamanlı olarak ses kaydı alabilir, ancak sinema kalitesindeki ses kaydı genellikle harici kayıtçılarla yapılır. Bu nedenle, 1950'lerde olduğu gibi, klaketin çıkardığı ses hala ses eşleme sürecinde kullanılır.Klaketin üzerindeki yazılar yazan bölümünün üzerinde bulunan LED ekran, çekilen görüntünün zaman kodunu (timecode) gösterir. Kameranın çektiği görüntüyle aynı zaman koduna sahip olan bu sayacın, istenilen görüntünün hızlıca bulunabilmesi için önemli bir işlevi vardır. Örneğin, bir planın birden fazla çekildiği durumda, yönetmenin beğendiği çekimlerin timecode'u çizelgeye yazılır ve kurgucuya iletilir. Kurgucu, bu liste sayesinde hızlıca doğru çekimleri bulabilir ve filme monte edebilir.Klaketin yazılar yazan ve "shot log" adı verilen bölümü, çekilen her görüntünün başında bulunan önemli bilgileri içerir. Bu bilgiler, kurgu operatörü, editör ve yönetmen için oldukça değerli olabilir ve çekim sürecinin düzenli ve etkili bir şekilde yönetilmesini sağlar.

<iframe src="giphy.com/embed/3o7aD7TFLsZjgzXrZS" width="480" height="240" frameBorder="0" class="giphy-embed" allowFullScreen></iframe><p><a href="giphy.com/gifs/a24-a-24-the-disaster-artist-3o7aD7TFLsZjgzXrZS">via GIPHY</a></p>

Bu bölümde yer alan bilgiler şunlardır:1. Yapım: Film adı ve tarih bilgisi. Bu kısım, çekim yapılan projenin kimliğini belirtir.2. Timecode: Görüntülerin dijital olarak zaman kodu ile etiketlenmesini ifade eder. Bu, görüntülerin senkronize edilmesi ve doğru sıralama içinde düzenlenmesi için önemlidir.3. Kart: Kaydın yapıldığı depolama kartının numarası. SD, CF kartları veya SSD'ler gibi depolama ortamlarına numara verilerek, çekilen materyalin hangi kartta olduğu kolaylıkla belirlenir.4. Plan: Çekilmekte olan görüntünün plan numarası.5. Çekim: Çekim numarası, çekilen her sahnenin benzersiz bir tanımlayıcısıdır.6. Yönetmen: Çekimden sorumlu olan yönetmenin ismi.7. Kamera: Görüntü yönetmeni ya da kamera operatörünün bilgisi. Hangi kişinin kamerayı kullandığı ya da görüntü yönetmenliğini üstlendiği belirtilir.8. Tarih: Görüntünün çekildiği tarih bilgisi.Bu bilgiler, çekilen görüntülerin etiketlenmesini sağlayarak karmaşıklığı azaltır. Klaket üzerindeki bu notlar, görüntülerin aktarılması ve düzenlenmesi sırasında karışıklığı önler, yönetmenin istediği planı hızlıca bulmasını sağlar ve çekimde görev alan kişilerin kim olduğunu belirtir. Özellikle bir planın farklı kameramanlar veya yönetmenler tarafından çekilmiş olabileceği durumlar için bu bilgiler kritik öneme sahiptir.Klaket Kullanımında Nelere Dikkat Edilmeli ve Hangi İşlem Sırası Takip Edilmelidir?Klaket kullanımı sırasında klaketçi, bulunulan sahnenin, planın ve frame rate'in doğru değerlerini yazmalıdır. Bu nedenle, clapper (klaketçi), yönetmen asistanı, görüntü yönetmeni ve aktarım departmanı (D.I.T) ile iletişim halindedir. Doğru değerler girildikten sonra clapper, kameranın açısına göre bir konum belirler ve üzerinde yazan bilgileri kameraya gösterir. Klaket gösterilirken kameraman kayda başlar ve klaketi netler. Bu süreçte ses operatörü de kayda girer ve mikrofonunu klakete doğru yönlendirir. Klaket birkaç saniye boyunca görüntüde kaldıktan sonra, clapper yüksek sesle sahne ve plan numaralarını söyler, ardından klaketin üst çıtası hızla vurularak görüntüden çıkarılır. Bu aşamadan sonra ses operatörü mikrofonunu konuya yönlendirirken, kameraman da netliği uygun şekilde ayarlar.

<iframe src="giphy.com/embed/2nQn7d09mW0RW" width="480" height="316" frameBorder="0" class="giphy-embed" allowFullScreen></iframe><p><a href="giphy.com/gifs/hunter-s-thompson-fear-and-loathin-2nQn7d09mW0RW">via GIPHY</a></p>

Klaket kullanımı zorunlu olmamakla birlikte, el çırpma gibi basit yöntemlerle aynı işi yapmak mümkündür. Ancak, klaketin tam kullanımı, hangi klibin hangi içeriği barındırdığını belirlemenin yanı sıra diğer işlevler açısından da yardımcı olur. Sesin görüntüden bağımsız olarak kaydedildiği amatör projelerde bile, en azından bir tür işaretlemenin yapılması önerilir. Klaketin tam kullanımı için biraz daha pahalı olan timecode sayacı içeren klaketler de bulunsa da, ucuz bir şekilde telefon veya tablet üzerine indirilebilen klaket uygulamaları ile benzer işlevleri yerine getirebilirsiniz.