Vatka ve vatkanın tarihi nedir?

Bilinenin aksine, vatkalar 1930'lara kadar kadın modasında yaygın değildi. Vatka, aslında Princeton Amerikan Futbol takımı oyuncusu LP Smock'un 1987'de "koruyucu tabaka" olarak icat etmesiyle ortaya çıktı ve uzun süre yalnızca Amerikan Futbolu oyuncuları ve eril giyim tarzına sahip erkekler tarafından kullanıldı. Ancak 1930'lu yıllarda sürrealist akımın yükselişi ve moda tasarımcısı Elsa Schiaparelli'nin ilham verici detaylarıyla vatkalar, kadın giyiminde de popülerlik kazanmaya başladı. Schiaparelli'nin tasarımlarındaki illüzyonist detaylarla birlikte, Parisli moda tasarımcısı Marcel Rochas da vatkaları tasarımlarına dahil etti.Vatkanın asıl yükselişi, 1939 yapımı Letty Lynton filmiyle gerçekleşti. Filmin başrol oyuncusu Joan Crawford'un giydiği aşırı kabarık kollu elbise, Schiaparelli'nin tasarımlarındaki dolgulu omuzların popülerleşmesini sağladı. Hollywood'un etkisiyle moda, sinema filmlerindeki kostümlerle belirlenmeye başladı ve insanlar savaş ve ekonomik krizden sıkıldıkları için sinemaya gidip albenili kostümler giyen oyuncuları izlemeyi tercih ettiler. Joan Crawford'un canlandırdığı Mildred karakterinin vatkalı kostümleri, moda dünyasına "güçlü omuz" tarzını kazandırdı ve aynı zamanda karakterin cesur ve bağımsız bir kadın olarak portresi, vatkaların feminizmle ilişkilendirilmesine katkı sağladı.Joan Crawford, vatkaları omuzlayan bir isim gibi görünse de, aslında vatkaların tasarımcısı Adrian Adolph Greenberg'in, yani Adrian'ın eseriydi. Adrian, hem Letty Lynton ve Mildred Pierce filmlerinin kostüm tasarımcısıydı hem de Joan Crawford'un sevgilisiydi ve ona omuz yastıklarıyla donatma fikri kendisine aitti. Ayrıca Adrian, Elsa Schiaparelli'nin hayranlarından biriydi.1940'lara gelindiğinde, savaş döneminin ekonomik sıkıntıları nedeniyle kadın giyiminde daha sade ve ekonomik formlar tercih edilmeye başlandı. Dönemin en popüler moda dergileri bile kadınları "victory suit" olarak adlandırılan iki parçalı takımlara yönlendiriyordu. Ancak Christian Dior'un 1940'ların sonlarındaki ünlü "new look" devrimiyle birlikte, "victory suit" modası ve dolayısıyla vatkalar da popülerliklerini kaybederek ana akım modadan uzaklaştılar.

Görsel Yükleniyor...

Görsel Yükleniyor...

Girls just wanna have fun1980'lerde, omuz dolgularının muazzam dönüşü gerçekleşti, özellikle kadınların iş hayatına girmesi ve güçlü bir duruş sergilemeye başlamalarıyla birlikte vatkalar, güç, liderlik ve cinsiyet eşitliği gibi mesajlarla ilişkilendirildi ve sosyal hayatın önemli simgelerinden biri haline geldi. Cam Tavan etkisi gibi sosyolojinin tanınmış deneyleri, kadınların cinsiyetlerinden dolayı yükselemeyeceklerini hissetmelerine karşı direnişi temsil eden "güçlü omuzlu kadın" imajını oluşturdu.1986'da, cam tavanı kırma çabaları, İngiltere'nin ilk kadın başbakanı Margaret Thatcher ve Lady Diana gibi figürlerin vatkalı kıyafetleriyle desteklendi ve bu, omuz yastıklarının siyasi bir ayağı olduğunu gösterdi. Ayrıca Hollywood etkisinin yerini televizyon dizileri almaya başladı ve Dynasty dizisi, dönemin modasını önemli ölçüde etkiledi. Ayrıca gençlerin modasını şekillendiren 1988 yapımı Heathers filmi ve Madonna'nın 1985 yapımı Desperately Seeking Susan filmi de vatkaların popülerliğini artıran etmenler arasındaydı. Bu dönemde vatkalar, moda dünyasında kelebek etkisi yarattı.

Görsel Yükleniyor...

Görsel Yükleniyor...

Modern omuz gücü21. yüzyılda, toplumsal cinsiyet rollerinin giderek daha geçişken hale gelmesiyle birlikte, kabarık omuzlar artık tam anlamıyla feminist bir manifesto olarak kabul edilemez. Ancak Lady Gaga, Victoria Beckham ve Kim Kardashian gibi ünlülerin bu güçlü silüetleri benimsediğini göz önünde bulundurmak önemlidir. 2019-2020 Sonbahar-Kış podyumlarında 1980'lerden esinlenen görünümlerle birlikte vatkalar, günümüz modasıyla yeniden yorumlanmaktadır. Tom Ford'un yeni sezon koleksiyonunda vatkanın kadifeyle mükemmel bir uyum içinde olduğunu görürken, Saint Laurent'ta daha maskülen kodlara rastlamaktayız. Balenciaga'nın son derece aktivist dürtülerinde ise vatkalar, cinsiyet görünümlerinin bulanıklaştığı bir şekilde karşımıza çıkmaktadır. Gucci, Dolce&Gabbana, Givenchy gibi birçok lüks markanın koleksiyonlarında yüksek omuzlara sıkça rastlanmaktadır ve vatkaların modada hala etkili olduğu görülmektedir.

Görsel Yükleniyor...

Görsel Yükleniyor...