Kült film nedir?

Kült kelimesi, filmlerle özdeşleşmiş olsa da farklı anlamları var. Herhangi bir nesnenin değerli olduğunu ifade etmek için sıklıkla kullanılır. Çağdaşları arasından sıyrılan değerli eserler anlatıldığında ya da yazıldığında başvurulan kelimelerden biridir: Kült kitap ve kült film gibi.Kült kelimesinin anlamı, anlamları ve kökeni konusu da “net değildir” denilebilir. Türk Dil Kurumu (TDK) Sözlüklerine bakıldığında Fransızca kökenli kelimelerdendir. Bazı kaynaklarda Latince kökenli olduğu ve “tapınma” anlamına geldiği de ifade edilir. Kelimenin en doğru anlamı ya da anlamları için TDK sözlüklerine kulak verelim. Kült kelimesinin sözlükte üç farklı anlamı var: İlk tanım; “din”, ikinci tanım “yerel özellikleri taşıyan din törenler” ve son tanımı da “belli bir dönemde aşırı ilgi gören film vb.”dir. Kült Film Nedir?Kült kelimesinin tanımlarından da anlaşılacağı üzere yapıldığı dönemde ya da sonrasında ilgi gören, beğenilen, diğer filmler arasında önemli yer tutan ve o değerini günümüze taşıyan filmler; kült filmlerdir. Kült filmler seyirciyle buluştuğu dönemde fazla ilgi görmemiş olabilir. Filmin gişede elde ettiği hasılat önemli değildir. İlk yapıldığı, yayınlandığı dönemde küçük bir grup tarafından ilgi görmüş, o ilgiyi ve beğenen seyirciyi zamanla artıran, çoğaltan sanat filmleri için sıklıkla kullanılır. Kült film kavramı klasik filmlerle karıştırılır. Evet, klasik filmler arsında kült filmler de bulunur ancak her klasik film kült film değildir. Gişe ve seyirci ilgisi kült film için önem arz etmese de kültleşmiş bazı filmler yayınladığı ilk dönemde de çok sevilmiş ve o ilgi hiç azalmamıştır. Dövüş Kulübü- Fight Club, Kill Bill, Matrix, Ucuz Roman- Pulp Fiction, Amelie ve İhtiyar Delikanlı- Old Boy bu filmlere örnek verilebilir. Türk sinemasının kült filmlerine Sevmek Zamanı ve Yol filmleri örnek verilebilir. Sevmek Zamanı yapıldığı dönemde gösterme girememiş, seyirciyle buluşması on yıllar sonra olmuştur.

• Filmin müziği ya da senaryodaki bir karakter de o filmi kült filmler arasına sokabilir.
• Bütün kült filmler, bağımsız sinema örnekleri değildir.
• Fillimin kült olarak kabul edilmesi için bilim kurgu, fantastik, müzikal ve korku gibi belirli bir türe ait olma zorunluluğu yoktur.
• Sinematografik açıdan değerlendirildiğinde “iyi, başarılı, kötü” olması da filmin kült filmler arasında girmesine etki etmez.
• Kült film sıfatını alan filmler göz önüne alındığında bu filmlerin; sıra dışı özellikleri olduğu, türdeşi yapımlar arasından sıyrıldığı ve yayınlandığı dönemden günümüzü taştığı fark edilir.

Mutlaka İzlenmesi Gereken Kült FilmlerKült filmlerle ilgili “en iyi kült filmler”, “kült filmler listesi” gibi ifadelerle karşılaşmak mümkün. Kült filmleri listelemek için de sayfalar dolusu yazı gerekebilir. En çok izlenen, sevilen ve kült film denildiğinde akla gelen 10 filmle ilgili bilgileri birlikte okuyalım. Bu 10 film arasında Türk Sinemasından, İran Sinemasından, Fransa Sinemasından ve Güney Kore sinemasından filmler var. Liste kronolojik sıraya; filmlerin yapım yılına göre. Tatlı Hayat - Federico Felliniİtalyan sinema efsanesi Federico Fellini imzalı Tatlı Hayat (La Dolce Vita) filminin yapım yılı 1960. Tatlı Hayat filmini de Altın Palmiye ödüllü filmler arasında. Cannes Film Festivali’nin büyük ödülüne ulaştığı yıl ise 1960. İtalya’nın başkenti Roma ile bütünleşmiş ve şehrin sembolü haline gelmiş eserlerden biri. Filmin ana karakteri Marcelo. Marcelo; taşradan Roma’ya geliyor ve hikaye başlıyor. Marcelo’nun hikayesi üzerinden şehirdeki ve toplumdaki yozlaşma anlatılıyor. Filme Roma’nın görüntüleri eşlik ediyor. Film Fellini sinemasının bütün özelliklerini taşıyor. Woody Allen’ı etkileyen Fellini filmlerinden biri.Sevmek Zamanı - Metin ErksanMetin Erksan; Türk sinemasının auteur yönetmenlerindendir. Metin Erksan imzalı sevmek zamanı filmde mutlaka izlenmesi gereken filmlerden. Sevmek zamanı, siyah beyaz bir film ve yapım yılı 1965. Boyacı Halil ve Meral’ın hikayesini anlatır. Halil, boyamak için girdiği evin duvarındaki kadın resmine aşık olur ve hikaye başlar. Film çekildiği dönemde, bazı olumsuz şartlar sebebiyle gösterime girememiş. Yıllar sonra seyirciyle ulaşmasını da yönetmen Fatih Akın sağladı. Akın’ın gayret ve çabası sonucunda film, arşivlerde yerini aldı. Günümüzde hala filmin özel gösterimleri yapılıyor. Sinemacılar döneminin öncü yönetmenlerinden Metin Erksan konulu söyleşiler düzenleniyor. Metin Erksan’ın bütün olumsuz şartlara rağmen filmi büyük bir tutkuyla çektiği ve filmi çekebilmek için evinin eşyalarını sattığı sinema tarihi eserlerinden biliniyor. Yol - Yılmaz GüneySenaryosunu Yılmaz Güney’in kaleme aldığı Yol filmi; Türkiye’nin Altın Palmiye kazanan ilk filmi. Cannes Film Festivali’nin büyük ödülü Altın Palmiye’yi kazandığı yıl 1982. Filmde yarı açık cezaevinden köylerine izinle dönmeye çalışan 5 mahkumun yol hikayeleri işleniyor. Türk sinemasının toplumsal gerçekçi filmlerinin ilk örneklerinden. Senaryosu Yılmaz Güney’e ait ancak Yönetmeni Şerif Gören. Güney, o dönemde hapistedir ve filmini çekilmek üzere Şerif Gören’e emanet etmiştir. Cezaevinden de film çekimlerine destek vermiştir. Çekimlerden sonra yurt dışına kaçan Yılmaz Güney, montajını da İsviçre’de tamamlamıştır. Çingeneler Zamanı - Emir Kustirica Çingenenler Zamanı (Time Of The Gypsies) filmi yönetmeni Emir Kustirica’yı dünyaya tanıtan film. 1988 yapımı. Altın Palmiye’ye aday gösterilen film, Cannes film Festivali’nde En İyi Yönetmen ödülü aldı. Penhan adındaki çingenenin hikayesini işliyor. Penhan’ın hikayesi Yugoslavya’daki köyünden Milano’ya uzanıyor. Azra’ya aşkı ve kız kardeşine ulaşma çabaları hikayeyi tamamlıyor. 4 saatin üstündeki filminin tamamı Çingenece çekildi. Yakın Plan - Abbas KiyarüstemiKült filmlerin anlatıldığı yazıda İran Sinemasının örneklerine yer vermeden olmaz. Yakın Plan (Close-Up) Abbas Kiyarüstemi imzalı. 1990 yılında çekilen filimin orijinal adı; Nema-ye Nazdik. Tüm zamanların en iyi filmleri arasındaki Yakın plan, abartıya yer vermeksizin gündelik yaşamı konu ediniyor. Filmde gerçek ve kurgu iç içe; bu sebeple de bazı sinema eleştirmenleri belgesel olarak kabul ediyor. Kiyarüstemi’nin “göz bebebim” dediği film Martin Scorsese ve Quentin Tarantino gibi dünyaca ünlü yönetmenlerin de beğenisini aldı.Ucuz Roman - Quentin TarantinoUcuz Roman (Pulp Fiction) Quentin Tarantino’nun kült kabul edilen filmlerinden biri. 1994 yapımı film Altın Palmiye Ödüllü aynı zamanda En İyi Orijinal Senaryo dalında Oscar Ödülü sahibi. Ucuz roman, tüm zamanların en iyi filmleri arasında da 7. sırada. Tarantino imzalı Kill Bill de kült filmler arasında. Abbas Kiyarüstemi, Stanley Kubrick ve Quentin Tarantino gibi çok sayda kült filme imza atan yönetmenlere de “kült yönetmen” denilir.Dövüş Kulübü - David Fincher Dövüş Kulübü (Fight Club), uyarlama senaryo. David Fincher imzalı Dövüş Kulübü Chuck Palahniuk’un aynı isimli romanından beyazperdeye taşındı. Brad Pitt ve Edward Norto’un başrolü paylaştığı film diğer kült filmlerin aksine yapıldığı ilk yıldan itibaren büyük bir hayran kitlesine sahip oldu. Dünyanın farklı coğrafyalarında adından söz ettirdi. 1999 yılında yapılan filme gösterilen ilgi ve hayranlık filmin hasılatlarına da yansıdı.

Görsel Yükleniyor...

Amelia - Jean-Pierre JeunetAmelia filmi dünya çapında başarı sağlayan bir başka kült film. Yönetmeni Jean-Pierre Jeunet ve yapım yılı 2001. Fransız sinemasının en beğenilen örneklerinden olan film Oscar ödüllerine de aday gösterildi ve Avrupa ve Amerika’da pek çok ödüle uzandı. Piyanist - Michael HanekeMichael Haneke imzalı Piyanist (La Pianiste) filmi uyarlama senaryolardan. Uyarlandığı eser ise Nobel Edebiyat Ödüllü Elfriede Jelinek'in Die Klavierspielerin romanı. Liberalizm eleştirisi olan film; Avrupa Sineması’nın en önemli filmlerinden biri kabul ediliyor. Haneke’nin müziksiz diğer filmlerinin aksine filmde piyano sesi var. Filmin yapıl yılı 2002.İhtiyar Delikanlı - Park Chan-workİhtiyar Delikanlı (Old Boy) filmi Kore Sinemasının en beğenilen filmlerinden. Altın Palmiye Ödüllü filmlerden biri. Gerilim- aksiyon türündeki film Cannes Film Festivali’nde 2004 yılında büyük ödüle uzandı. 2003 yılanda Güney Kore’de yapılan İhtiyar Delikanlı uyarlaması 2013’te yeniden çekildi. Yönetmeni Spike Lee idi.